19. Спречување на перење пари во Македонија: Разоткривање на фирми фантомки и валкани средства

Забелешка до нашите читатели

Алијансата на македонските граѓани е независно, над-партиско движење посветено на тоа да им даде вистински глас на граѓаните во борбата против корупцијата и во градењето праведна, транспарентна и просперитетна иднина за Македонија. Ние не сме за или против било која политичка партија. Ќе поддржиме секоја иницијатива на владата или опозицијара што се спротивставува на корупцијата и ја промовира чесноста и напредокот, но истовремено ќе бараме одговорност од сите партии, лидери и институции – без разлика на нивната политичка припадност. Македонија има доволно од поделби. Ако верувате дека политичките лидери и оние на јавна функција треба да им служат на граѓаните со чесност и интерестите на граѓаните да им бидат приоритет, поддржете нè. Нашата улога е да се осигураме дека секоја партија, секој функционер и секоја институција ќе работи чесно – за да ја обновиме довербата и заедно да изградиме подобра држава за сите.

Секој украден денар треба место каде да се скрие. Секоја корумпирана зделка завршува со обид парите да се „исперат“ и тргнат од вид—во лажни компании, офшор сметки, луксузни недвижности или скапи автомобили. Во Македонија, перењето пари и фирмите фантомки не се споредна појава на корупцијата—тие се нејзин централен механизам.

Ако сакаме да ја искорениме корупцијата, мора да ја следиме трагата на парите, да ги разоткриеме лажните идентитети и да ги затвориме финансиските мрежи што ја прават криминалната добивка возможна.

Тивкиот мотор на корупцијата

Перењето пари ги претвора незаконските добивки во наводно легални средства. Мито станува „консултантски надомест“. Проневерени средства се маскираат како „инвестициски капитал“. Недвижност се купува преку фирма што е во сопственост на друга фирма во друга земја—без трага за вистинскиот сопственик.

Овие шеми се дизајнирани да збунат, одложат и заштитат виновните. И во Македонија, често успеваат—затоа што надзорот е слаб, санкциите ретки, а одговорноста речиси непостоечка.

Што мора итно да се промени

За да се спречи перењето и финансискиот криминал, Македонија мора да:

• Ги зајакне законите за спречување на перење пари (AML), усогласени со глобалните стандарди (на пр. препораки на FATF)

• Воведе целосна транспарентност на вистинската сопственост за сите компании и недвижности

• Создаде јавен регистар со информација кој што поседува—без повеќе „фирми зад фирми“

• Воведe обврска за реално-временско известување од банките, нотарите и сметководителите при сомнителни трансакции

• Го криминализира формирањето и користењето фирми фантомки за затајување данок, корупција или измама

Ова не е само прашање на закон—туку и на спроведување. Мора да има вистински казни, високи профилирани судења и нулта толеранција за финансиски трикови.

Цел на „помагачите“

Корумпираните ретко дејствуваат сами. Тие се потпираат на адвокати, сметководители, банкарски службеници и нотари за да создадат лажни структури, да отворат сметки и да ги преместуваат парите низ системот.

Затоа мора да:

• Ги регулираме и надгледуваме овие професии, со лиценцирање и задолжителна обука

• Го санкционираме соучесништвото, вклучително и со одземање лиценци

• Создадеме канали за укажувачи во финансиските институции

Ерата на молчаливите соучесници мора да заврши.

Меѓународна соработка

Перењето пари не познава граници. Македонските институции мора блиску да соработуваат со:

• Интерпол и Европол

• Меѓународни единици за финансиско разузнавање (FIUs)

• Глобални антикорупциски организации

• Даночни органи во офшор зони

Да направиме невозможно украдените пари да се кријат—каде и да се наоѓаат.

Поврат на имотот: Парите мора да се вратат

Украдените пари не исчезнуваат. Тие седат во луксузни станови, странски банкарски сметки и скриени бизниси. Ни треба Национална канцеларија за враќање имот со овластувања да:

• Ги пронајде и замрзне средствата

• Поведе граѓански постапки и без кривични пресуди

• Ги врати парите во јавен фонд за образование, здравство и развој

Народот мора да ги види парите како се враќаат дома.

Чисти пари, чиста иднина

Ако сакаме да ја победиме корупцијата, мора да ѝ го пресушиме профитот. Нема повеќе перење. Нема повеќе фирми фантомки. Нема повеќе неказнивост.

Бидејќи корупцијата не е само за „лоши луѓе што прават лоши дела“—туку за систем што им овозможува да се богатат додека народот плаќа.

Нека Македонија испрати порака до секој потенцијален крадец: ги гледаме парите, ги знаеме триковите—и ќе го вратиме секој денар.

Михаел Пеневски

Ко-основач, Алијанса на македонските граѓани

Мајкл Пеневски е дипломиран правник и инвестициски банкар специјализиран во приватен капитал, спојувања и преземања и капитални пазари. Тој е долгогодишен критичар на политичката неказнивост и гласен застапник за транспарентност, системски реформи, економска обнова и граѓанско управување. Роден во семејство длабоко вкоренето во македонските вредности, Мајкл е ко-основач на Алијансата на македонските граѓани со цел да помогне во изградбата на држава што им служи на сите луѓе — а не само на привилегираните.

Алијанса на Македонските Граѓани

🌐 Веб-страница: www.macedonianalliance.com

📘 Фејсбук страница: facebook.com/MacedonianCitizensAlliance

👨‍💼 Фејсбук на Михаел Пеневски: facebook.com/MichaelPenevski