15. Јавно учество во законодавството: Да им дадеме глас на граѓаните на Македонија

Забелешка до нашите читатели

Алијансата на македонските граѓани е независно, над-партиско движење посветено на тоа да им даде вистински глас на граѓаните во борбата против корупцијата и во градењето праведна, транспарентна и просперитетна иднина за Македонија. Ние не сме за или против било која политичка партија. Ќе поддржиме секоја иницијатива на владата или опозицијара што се спротивставува на корупцијата и ја промовира чесноста и напредокот, но истовремено ќе бараме одговорност од сите партии, лидери и институции – без разлика на нивната политичка припадност. Македонија има доволно од поделби. Ако верувате дека политичките лидери и оние на јавна функција треба да им служат на граѓаните со чесност и интерестите на граѓаните да им бидат приоритет, поддржете нè. Нашата улога е да се осигураме дека секоја партија, секој функционер и секоја институција ќе работи чесно – за да ја обновиме довербата и заедно да изградиме подобра држава за сите.

Во вистинска демократија, законите не се пишуваат зад затворени врати. Тие не се диктирани од горе, ниту се обликувани само од политичката елита. Законите треба да ја одразуваат волјата, потребите и вредностите на народот што ги почитува. Но во Македонија, законот премногу често е еднонасочен разговор—политичарите зборуваат, а граѓаните треба да молчат.

Време е тоа да се смени. Време е вратите на парламентот да се отворат и јавното учество да стане темел на нашиот демократски процес.

Проблемот: Закони без народ

Денес, предлог-законите често се внесуваат без вистинска консултација. Дебатите се случуваат со брзина на светлината. Амандманите се туркаат низ комисии. И кога јавноста слуша за нов закон, тој веќе е изгласан—or worse, already causing damage.

Граѓаните се исклучени. Експертите се игнорираат. Граѓанскиот сектор се смета за пречка. Тоа не е демократија—тоа е ароганција.

Зошто е важно учеството

Кога луѓето се вклучени во обликувањето на законите што ги засегаат, се носат подобри закони. Поиздржани. Попрактични. Поправедни. Полесни за спроведување.

Јавното учество:

• Ги внесува животните искуства во политиката

• Помага да се избегнат несакани последици

• Ја зголемува довербата и усогласеноста

• Ја намалува поларизацијата и апатијата

И што е најважно, испраќа силна порака: Вашиот глас овде вреди.

Од симболика до вистински ангажман

Консултацијата не значи само објавување PDF на веб-страна и прием на коментари неколку дена. Тоа не е учество. Тоа е формалност.

Вистинското учество значи:

• Јавни консултации во сите фази на важни закони, со јасни извештаи за добиените мислења и како биле искористени

• Форуми и дигитални сослушувања за закони што влијаат врз образование, здравство, труд, екологија и човекови права

• Експертски тркалезни маси со академици, НВО и професионалци

• Отворени периоди за коментари каде секој може да предложи измени или изрази загриженост

Учеството мора да биде вградено во процесот—not додадено на крајот.

Дигитална демократија

Технологијата може да ја пополни празнината. Македонија треба да воспостави дигитална платформа каде граѓаните ќе можат:

• Да читаат нацрт-закони на разбирлив јазик

• Да доставуваат мислења и алтернативни предлози

• Да гласаат во необврзувачки анкети за клучни прашања

• Да следат кој пратеник поддржал или се спротивставил на кој закон

Оваа платформа треба да биде едноставна, достапна и активно промовирана—особено кај младите, руралните средини и дијаспората.

Парламентот мора да служи на народот—не самиот на себе

Јавното учество не е закана за владеењето. Тоа е владеење. Политичарите мора да престанат да ги гледаат граѓаните како пречка за моќ и да ги препознаат како коавтори на иднината на земјата.

Да престанеме да се преправаме дека законите се територија само на неколку експерти и политички инсајдери. Народот е вистинскиот законодавец. Парламентот е само нивна алатка.

Нова политичка култура

Ова не е само за политики—it’s about culture. Власт што слуша станува похрабра и почесна. Граѓанин што е слушнат станува поангажиран. Заедно, тие градат нација каде што моќта не се чува—туку се споделува.

Ајде да ја изградиме таа Македонија. Еден закон. Еден разговор. Еден народ—заедно.

Михаел Пеневски

Ко-основач, Алијанса на македонските граѓани

Мајкл Пеневски е дипломиран правник и инвестициски банкар специјализиран во приватен капитал, спојувања и преземања и капитални пазари. Тој е долгогодишен критичар на политичката неказнивост и гласен застапник за транспарентност, системски реформи, економска обнова и граѓанско управување. Роден во семејство длабоко вкоренето во македонските вредности, Мајкл е ко-основач на Алијансата на македонските граѓани со цел да помогне во изградбата на држава што им служи на сите луѓе — а не само на привилегираните.

Алијанса на Македонските Граѓани

🌐 Веб-страница: www.macedonianalliance.com

📘 Фејсбук страница: facebook.com/MacedonianCitizensAlliance

👨‍💼 Фејсбук на Михаел Пеневски: facebook.com/MichaelPenevski